پیشینه عبدالملکی ها
اول کار بهتون بگم که عبدالمالکی=عبدالملکی 
البته در این زمینه کتابی به اسم "پیشینه عبدالملکی ها" به چاپ رسیده است که اگر شما مایل با اشنایی بیشتر با این مردمان اصیل ایرانی باشید میتوانید از کتابفرشی های معتبر این کتاب را تهیه نمایید
 حالا برای اشنایی با این خاندان به ادامه ی مطلب بروید

ایل عبدالملکی ها
پیشینه عبدالملکی ها
زادگاه اصلی نیاکان عبدالملکی قبل از اسلام در ارتفاعات پاوه و اورمان بود.پس از ورود اسلام آنان به اسلام وتشییع گرویدندو بنا به دلایلی به جنوب کوچ کردنند.و آنگاه به لرستان آمده و در حدود700 سال در نواحی ملایر کنار طوایف زندیه به دامداری و پرورش دام مشغول شدند تا اینکه در زمان نادر شاه افشار به مدت بیست سال همراه با طوایف زندیه به درهّ ی گز قوچان تبعید شدند سرانجام طوایف زند و عبدالملکی به همراه صادق خان و کریم خان به محل سابق خود یعنی لرستان برگشتند و از یاران وفادار سلسله ی زندیه محسوب می شدند. به علت مخالفت آقا محمد خان با زندیه ایل عبدالملکی را با چند ایل دیگر از شیراز به تهران تبعید کرد. ایل عبدالملکی در شهریار تهران به حفاظت و حراست مشغول بود و سپس به منطقه ی نور و کجور مازندران کوچانده شدند بعد از آنجا در غرب فرح آباد ساری در تپه ای معروف یه ملکی خانه سر زندگی کردند به علت امکانات کم به قلاغ فعلی آمدند و چهار قلعه عبدالملکی را تشکیل دادند که هم اکنون به لطف خدا و کوشش مردمان خوب چهار قلعه عبدالملکی به یکی از بهترین مناطق ایران از نظر آب و هوا و با وجود آبندان ها و مرداب های وسیع و داشتن جزیره ی میانکاله در موقعیت ایده آل برای جذب توریست قرار گرفته است در ناسخ التواریخ آمده است ابلق سواران ( سواران اسب ابلق ) عبدالملکی که پس از سالها مهاجرت ( حدود سالهای 1260 ه.ق) از اورامانات کردستان مهاجرت نمودن و اکنون عده ای در نور کجور سکنی گزیده اند و عده ای از آنان نیز در استان مازندران در شما غربی شهرستان بهشهر و در کنار سواحل دریای خزر زندگی می کنندبه چهار روستای به نامهای ( امیرآباد - زینوند - زاغمرز و حسین آباد تقسیم گردیده و اتحاد قابل الوصفی دارند و هر کدام دارای چهار طایفه و سه تیره و دوازده بنچه تقسیم شده اند که د رکل امور اتفاق نظر دارند و دارای یکپارچگی و وحدت می باشند.ایل عبدالملکی ابتدا با سردارشان میکنند و نظر بر این بود که هر کمکی به سپاه قاجار بر خلاف مرام کشته شدگان این ایل در جنگ با آقا محمد خان و در حمایت از لطفعلی خان زند کشته شده اند است ، اما به تدریج آنان را متقاعد میکند و با تحریک روحیه ملی انان را ترغیب به شرکت در جنگ با قوای روسیه میکند چرا که ایل عبدالملکی به دعوت شاهزاده عباس میرزا وارد کار زار قوای ایران با روسیه شده بودند و نقطه عطف جنگ ایران و روس بود که ایل با ورود به کارزار و با حمایت سواران افشار قوای روس را که به این سوی مرز در حوالی پل خدا آفرین سر ریز کرده اند منکوب و توپهای سر گردان رزمی ژنرال دالوف را منهدم می کنند و سالم به مقر خود باز می گردند . در جای جای تاریخ ایران ایران و این سرزمین پهناور ردپای مبارزات و جانفشانی ها و عرق و وطن دوستی این قبیله دیده می شود .  
ایل عبدالملکی که ابتدا پیش از ظهور اسلام و ورود اسلام به ایران نام دیگری داشته است که در ..... تاریخ محو شده است ، از بزرگان ساسانی و حاکمان وقت بوده اند که قبل از اسلام و سالها پیش از انقراض حکومت ایرانی ساسانیان از ارتفاعات اورامانات کردستان به دلایل و اقتضاهای سیاسی به دشت ها و نقاط پست تر کردستان مهاجرت می کنند و نقاط سکونت آنان پیش از اسلام دقیقا مشخص نیست اما روستای قلعه در شهرستان قروه استان کردستان به عنوان یکی از سکونتگاههایشان مطرح می باشد
 گزارش «شهربانو وفایی» کارشناس میراث فرهنگی مازندران از نمونه‌برداری گویش در بهشهر.
 در حاشیه شرقی شهر بهشهر و در روستاهای بخش مرکزی نیز افرادی ساکنند که اگرچه به زبان مازندرانی سخن می‌گویند ولی معدود واژه‌هایی دارند که نشان می‌دهد زبان اصلی و مادری آنها در گذشته متفاوت از زبان منطقه بوده است. غالب ساکنان روستاهای امیرآباد _ حسین‌آباد، زاغمرز و زینوند واقع در بخش مرکزی دهستان میانکاله کردهای ایل بزرگ عبدالملکی هستند و این چهار روستا در محل به چهار قلعه عبدالملکی معروف است. این ایل دارای چهار طایفه به نام‌های فهروند، زینوند، شیخ‌وند و کالوند است. پیشینه تاریخی اَوْملکی یا عبدالملکی‌ها به قبل از اسلام برمی‌گردد و زمان کوچ آنها به مازندران، پس از انقراض سلسله زندیه بوده است. آقامحمدخان قاجار دوازده هزار خانوار عبدالملکی، کلهر، مافی و خواجه‌وند را به همراه خانواده لطفعلی‌خان زند به تهران تبعید کرده ایل عبدالملکی نزدیک به سه سال در شهریار به سر بردند و سپس به منطقه نور و کجور در مازندران کوچانده شده و در نهایت در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه به شبه جزیره میانکاله کوچیدند و امروز ساکنان چهار قلعه عبدالملکی از طوایف و تیره‌های مختلف به شرح زیر هستند. روستای زاغمرز چهار طایفه فهروند به نام‌های پاشاکلاهی _ کُلَسَوَند (گل اسفند) شاه‌قلی و چهاربینچه دارد. روستای «زینوند» شش تیره یا حوزه به نام‌های حوزه قره _ حوزه اشتمعی، حوزه مراویس، حوزه شیبه سری، حوزه دونه، حوزه رضا دارد. در روستای امیرآباد چهار طایفه شیخ‌وند، حَتَم _ مریدوند و ملک شعبان و دوازده تیره زندگی می‌کنند. در روستای حسین‌آباد نیز چهار طایفه کالوند، کمرشافی، جمالی‌وند و سل‌یاکوتی با دوازده تیره زندگی می‌کنند. ساکنان چهار قلعه عبدالملکی هر چند که به زبان مازندرانی تسلط کافی دارند ولی زبان کردی را فراموش نکرده و در خانواده رسما به زبان کردی سخن می‌گویند. در قراثیه نیز گروهی از افغانها و اهالی قندهار در زمان نادرشاه به آنجا کوچانده شدند و پس از مرگ نادر جمعی به استرآباد رفته و گروهی نیز به ولایت خود بازگشتند. آغامحمدخان قاجار مجددا افغانی ها را به ساری و قراثیه کوچاند، آنها قراثیه امروز زبان خود را فراموش کرده و به ترکی یا مازندرانی سخن می‌گویند. دهستان میانکاله بیشترین تنوع زبانی را دارد که برخی از آنها با توجه به مسایل سیاسی و تاریخی در طول چند سده به وقوع پیوسته و برخی نیز به واسطه صحراهای وسیع و مستعد کشت و کار منطقه بوده است. آنان که پس از خشکسالی و میرائی دریاچه هامون خانه و کاشانه خود را رها کرده و در این دشت‌های سبز سکنی گزیدند. آنان که در خانواده به زبان‌های مادری سخن می‌گویند، مراودات مطلوبی با همسایگان غیر بومی داشته و اغلب در فراگیری زبان‌های مختلف روستا اهتمام ورزیدند. در مجموع با توجه به نمونه‌های گردآوری شده باید اعلام کرد که روستاهای بخش گلوگاه، به ویژه دهستان «پنج هزار» اثر قواعد زبان مازندرانی را رعایت کرده ولی در بخش میانه‌سر تحت تاثیر زبان معیار فارسی است.

 خیلی وقت بود که شنیده بودم عده ای در شمال کشور زندگی می کنند که نسب شان به طایفه "عبدالملکی" که در روستای قلعه شهرستان قروه زندگی می کنند می رسد.تا اینکه تصادفا مطلبی در این مورد دیدم و تصمیم گرفتم در این باره تحقیق کنم.این افراد با گذشت قریب به دویست سال از مهاجرت به مناطق شمالی ایران هنوز زبان خود ،کردی اورامی، را حفظ نموده اند در چهار روستا معروف به "چهار قلعه عبدالملکی" در حوالی امیر آباد بهشهر در استان مازندران زندگی می کنند.

 از بزرگان ساسانی و حاکمان وقت بوده اند که قبل از اسلام و سالها پیش از انقراض حکومت ایرانی ساسانیان از ارتفاعات اورامانات کردستان به دلایل و اقتضاهای سیاسی به دشت ها و نقاط پست تر کردستان مهاجرت می کنند و نقاط سکونت آنان پیش از اسلام دقیقا مشخص نیست اما قلعه هایی از آنان در کردستان و کرمانشاه و لرستان همچنان با قی است و تنها در بعضی از قلعه ها امروزه عبدالملکی ها همچنان به زبان اصلی خود که زبان کردی ( با لهجه اورامی ) است تکلم می کنند و بقیه ساکنین آن به زبان رایج منطقه تکلم میکنند . متاسفانه تا 25 سال قبل عبدلملکی ها از وجود یکدیگر در نقاط مختلف بی خبر بودند و امروزه نیز جز در یک مورد بقیه قلعه ها و طوایف از وجود دیگر طوائف عبدالملکی بی خبرند ، از قلعه های موجود عبدالملکی در سطح کشور که اشاره شد ، می توان از قلعه پول در حوالی کجور شهرستان نوشهر و قلعه عبدالملکی در حدود شهرستان قروه کردستان و قلعه محمد حسن خان عبدالملکی در حدود شهرستان کامیاران و قلعه عبدالملکی در حدود ملایر و تویسرکان و قلعه عبدالملکی در کنار ساحل دریای خزر در حوالی شهرستان بهشهر نام برد .عناصر تفکر و فرهنگ زرتشتی همچنان در میان عبدالملکی ها وجود دارد ، در این میان میتوان به کلمات و عباراتی اشاره کرد عباراتی برای سوگند خوردن مثل ، سوگند به این سوی چراغ ( یعنی سوگند به این روشنایی چراغ ) یا سوگند به این اجاق ( یعنی سوگند به این اجاق ) . البته عباراتی هم هست که از این فرهنگ و تفکر مانده مانند اورگاه ( یعنی آتشگاه ) که در همه خانه ها موجود بوده است . البته عبارت اجاق به معنی دیگری هم به کاربرد داشته . اجاق کور یعنی کسی که فرزند پسر نداشته که در گدشته های دور در ایران در هر خانواده پسر ارشد مسئول روشن نگه داشتن اجاق خانه بوده که این کار در نظر آنها بسیار تقدس داشته بوده است .
کردهای هورامی شمال ایران 

شاید اگر تا دیروز به ما می گفتند کردهای در شمال ایران، آن هم با گویش هورامی وجود دارند، شگفت زده می شدیم.اما در واقع مرزهای وسیع کردستان هنوز هم آن چنان شناخته شده نیست که بتوانیم آمار دقیق کردها را مشخص نماییم. این مقاله تحقیقی است کوتاه از کردهای هورامی(شمال ایران) که مکان اصلی آن ها هورامانات و پاوه بوده است. اما به دلایل سیاسی وفرهنگی کوچانده شده و پس از مهاجرت های پی در پی در شمال ایران ساکن شدند.
 
پیشینه و سابقه تاریخی ایل عبدالملکی:

 زادگاه اصلی نیاکان عبدالملکی قبل از هجوم اعراب به ایران در ارتفاعات پاوه و هورامان بود.
پس از ورود اسلام یعنی حدود هزار و چهار صد سال پیش بنا به دلایلی عبدالملکی ها ابتدا حدود چهار سال در سرزمین های جنوب ایران و پس از آن به استان لرستان کوچانده شدند.تقریبأ هفتصد سال درآن نواحی در کنار طوایف زندیه به دامداری مشغول بودند، تا اینکه در زمان نادر شاه افشار به مدت بیست سال همراه با طایفه زند به دره گز قوچان تبعید شدند.
دکتر سیروان هورامانی در تحقیق و بازدیدش از قلع? عبدالملکی قرو? سنندج در سال 1357 تاریخ قلع? عبدالملکی قروه را 275 سال تخمین زده است.

باری تاریخ جدایی برادران پنج قلع? عبدالملکی تا به امروز یعنی به سال 1383 حدود 300 سال می رسد. در آن زمان برادران قلع? عبدالملکی به دره گز قوچان و برادران قلع? عبدالملکی قرو? سنندج به ریاست عبدالرضا خان عبدالملکی به منطق? کردستان فرستاده شدند. سرانجام طوایف زند پس از درگذشت نادر شاه به محل سابق خود یعنی لرستان برگشتند.عبدالملکیان پس از به قدرت رسیدن کریم خان زند به خدمت حکومت زند درآمده و به کار نظامی گری مشغول و از یاران وفادار سلسل? زندیه شدند.

 در هنگام محاصر? شیراز توسط آقا محمدخان قاجار در زمان لطفعلی خان زند، خدمات زیادی به شهریار جوان زند نمودند. سرکرد? ایل عبدالملکی معروف به ابدال خان عبدالملکی در هنگام محاصر? شیراز بر این عقیده بود یا شیراز را برای خان زند فتح نماید یا در آنجا کشته شود.

او سرانجام با اصرار و پافشاری،خان زند را راضی نمود در جنگی نابرابر با ابدال خان و یارانش که قریب به 500 نفر سوار عبدالملکی و غیر عبدالملکی بودند در مقابل 5000 نفر سپاه مصطفی خان قاجار قرار گرفتند.در نتیجه این جنگ نابرابر ابدال خان با ضربات نیزه در حوالی شیراز از پا درآمد و روی در نقاب خاک کشید.پس از انقراض سلسل? زندیه و اسیر شدن لطفعلی خان زند به دست آقامحمدخان و تبعید وی به تهران که به سال 1169 خورشیدی، حدود 214 سال پیش می باشد، آقامحمدخان 12000 خاندان عبدالملکی کلهر، مافی و خواجه وند را با عیال لطفعلی خان از شیراز کوچ داده و به تهرا ن تبعید نموند. ایل عبدالملکی حدود یک تا سه سالدر شهریار تهران به حفاظت و حراست مشغول و پس از آن به منطق? نور و کجور مازندران کوچانده شدند. این کوچ ها به دستور چه کسی انجام شد و دلیل کوچاندن آنها چه بود؟ با شروع جنگ ایران و روس در سال 1218 هجری- قمری عبدالملکی ها به خدمت شپاه عباس میرزا درآمدند و از یاران وفادار عباس میرزا در جنگ های ایران و روس بودند، در همین جنگ روزی عباس میرزا برای مقابله با ژنرال «رالوف رول» نیروی فدایی، طلب می نماید. عبدالملکی ها در آن مقابله حاضر و هفده توپ ژنرال روس را به همراه نیروهای افشار از کار انداخته و 400 سرباز چریک عبدالملکی در این را جان باختند.

باری عبدالملکی ها حدود پنجاه و اندی سال در حوالی نور و کجور مازندران زندگی کردند، تا اینکه در زمان صدارت میرزا آقاخان نوری، آقا خان برای جلوگیری از هجوم اشرار و دزدان دریایی، عبدالملکی ها را در سال 1257 هجری- قمری حدود149 سال پیش به اطراف شهرستان بهشهر کوچانده و چهار قلعه عبدالملکی را که دارای چهار طایفه به نام های مهرومند، زینووند، شیخ وند،کالوند که بعدهابه زانحرز، زینوند، امیرآباد، حسین آباد تغییر نام یافت، تشکیل شدند.

 موقعیت جغرافیایی ایل:

 چهار قلع? عبدالملکی یکی از بخش های شهرستان بهشهر است که متشکل از چهار طایف? فهروند، زینوند، شیخ وند و کالوند است.

این منطقه در 14 الی 30 کیلومتری شمال باختری شهرستان بهشهر واقع شده که از شمال به دریای مازندران و شبه جزیزره میانکاله می پیوندد. چهار قلعه دارای موقعیت بسیار با ارزش از نظر کشاورزی و زیست محیطی می باشد.

پزندگان مهاجر همه ساله از کشور روسیه و مناطق سیبری و کشور کانادا به این منطقه آمده و به استراحت می پردازند و به همین دلیل بهترین شکارگاه برای جوانان عبدالملکی می باشد.
 ویژگی قومی ایل:
کردهای عبدالملکی از اصیل ترین نژاد ایران آریایی یعنی نژاد ماد هستند. آنان به دلیل زندگی در دشت و کوه و مبارزه با سختی های طبیعت از ویژگی های خاصی برخوردارند؛ روحیه مقاومت در برابر سختی ها، مبارزه کردن وزیر بار زور نرفتن از خصایص بارز عبدالملکی ها بوده و می باشد. به همین دلیل برای حفظ فرهنگ و آداب و سنن خود که از ارزش های ملی و مذهبی آن ها محسوب می شود، تلاش فراوان می کنند.

 زبان و گویش ایل:

 زبان لری و کردی جزء جز زبان های غربی ایران به شمار می آیند. این زبان ها به دو شعبه شمال غربی و جنوب غربی تقسیم می شوند، که در این میان زبان کردی جزء زبان های شمال غربی ایران به شمار می آید.

به گفته اُرانسکی، زبان های شمال غربی ایران از لهجه های باستانی است که در سرزمین های ماد و پارت یعنی بخش های شمال غربی فلات ایران رایج بوده است. زبان کردی به سه گویش کرمانجی، سورانی و گورانی تکلم می گردد. گویش گورانی یا هورامی لهجه های زیادی دارد گویش عبدالملکی شاخه ای از گویش هورامی می باشد.

 مذهب و دین باوری ایل:

 قبل از ورود اسلام عبدالملکی ها در ارتفاعات پاوه پاوه و هورامان زندگی کرده، و همچون دیگر اقوام ایرانی معتقد به دین زردشت بودند. اما پس از کوچ به نواحی جنوب ایران و برخورد با آیین و قوانین جدید اسلام، به اسلام و مذهب تشیع روی آوردند. و از علاقمندان به خاندان عصمت و طهارت علیه السلام گردیدند. این علاقه و ارادت همچنان تا به امروز در دل هایشان فروزان و گرما بخش است.

فرهنگ و علم آموزی در ایل عبدالملکی:
 بزرگان عبدالملکی به تأ سی از پیشیان ، قدم های جهت ترویج علم و دانش، در منطقه بر داشته اند. بناها و زمین های زیادی به طور رایگان به آمزش و پرورش و شیفتگان علم و ادب اهداء نموده اند که بعدها پایگاه مناسبی برای فراگیری دانش جوانان ایل عبدالملکی و روستاهای اطراف گردید و همین روشن بینی و بلند نظری باعث آن شد تا موقعیت و آمار تحصیلکردگان چهار قلع? عبدالملکی سرآمد روستائیان اطراف و حتی در مقیاس جمعیت، سرآمد دانش آموختگان شهری منطقه گردد. بنابراین از جوانان غیور و با همت چهار قلع? عبدالملکی که از نعمت سواد و دانش برخوردارند، انتظار می رود که همیشه و در همه حال از بنیان گذاران دانش دوست ایل عبدالملکی که سهم زیادی در گسترش فرهنگ و دانش منطقه داشته اند قدردانی به عمل آورند و از سیر? آنها پیروی کنند تا مثل گذشتگان سربلند باشند. امروزه بعد از گذشت حدود 1400 سال، جدایی از سرزمین پاک و مقدس هورامان و ارتفاعات پاوه، عبدالملکی ها به دلیل داشتن فرهنگ اصیل و ریشه دار هنوز به گویش شیرین کردی هورامی تکلم می نمایند وبرای حفظ این گویش عاشقانه تلاش می کنند.

 به‌ ده‌ربه‌ده‌ری یان له‌ ما?ــی خــــــ?م

له‌ خاکـــی عه‌ره‌ب له‌ ئ?ـــــران و ر?م

کــوردم و له‌ ر?ی کورد و کوردســـتان

سه‌ر له‌ پ?ناوم گیان له‌ سه‌ر ده‌ستان

به‌ کــوردی ده‌ژیم به‌ کـــوردی ده‌مرم

به‌ کـــــــوردی ده‌یده‌م و?امــی قه‌برم